Soru: M. Sahin- çalıştığı işyerinde geçirdiği kaza neticesinde eşim vefat etti. Bana ve iki çocuguma ölüm aylığı bağlandi. Sordugum kişilerden iki aylık alabilecegim belirtiliyor. Ancak, esim iş kazasından iki ay sonra öldü. Kaza geçirdiği işyerinde sigortasınin yapılmadıgini ögrendik. Toplam 2850 gün prim ödemesi bulunmaktadır. Ikinci bir aylık almaya hakkımiz var midir? nasıl bir yol izlemeliyiz?
Cevap: Öncelikle eşinizin iş kazasına bağlı olarak vefat edip etmediginin belirlenmesi lazım. Ölüm olayi iş kazası sonucu meydana geldiyse iş kazası sigortasından da ikinci bir aylık bağlanmasi gerekir.
iş kazası ve ölüm geliri
Halen yürürlükte bulunan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre, “iş kazası veya meslek hastaligi” neticesinde ölen sigortalının hak sahiplerine “ölüm geliri” bağlanmaktadır. Kazaya uğrayan çalışanin İşveren tarafından sigortalı yapılıp yapılmamasının da bir önemi yoktur. Zira, Sosyal Sigortalar Kurumu önemli iş kazalarini müfettişleri vasıtasıyla mutlaka sorusturmaktadır. İşveren kaza olayıni SSK'ya bildirmemis olabilir. Ölen sigortalının yakınları veya herhangi bir kişi ölümlü iş kazasını SSK'ya bildirirse müfettis incelemesi yaptırilir. SSK, bu konuda yapılan ihbarlari da ciddi olarak değerlendirmektedir.
Öte yandan, sigortalının ölüm tarihinde en az 1800 gün prim ödemesinin bulunmasi veya en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak 180 gün prim ödemis olması durumunda “ölüm aylığı” da bağlanır.
Burada önemli bir noktaya parmak basmak lazım. iş kazası sonucu SSK tarafından bağlanan aylığın ismi “ölüm geliri” dir. sigortalının bir günlük bile çalışmasi var ve iş kazası geçirmisse, is kaybına göre “sürekli is göremezlik geliri” veya iş kazasında ölüm meydana gelmisse, hak sahiplerine “ölüm geliri” bağlanır.
Ölüm aylığı ise, uzun vadeli sigorta kollarindan olup, en az 1800 gün prim ödemsi veya en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak 180 gün prim ödenmiş olmasına bağlıdır.
Gelir ve aylık birleşmesi
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun 92'inci maddesinde gelir ve aylıklarin birleşmesi durumunda izlenecek yol açıklanmıştır. Buna göre; Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile iş kazası veya meslek hastalıkları sigortasından hak kazanilan aylık ve gelirler birleşirse, sigortalıya veya hak sahibine bu aylık ve gelirlerden yüksek olanin tümü, eksik olanin da yarısı bağlanır. Bu aylık ve gelirler eşitse, iş kazalarıyla meslek hastalıkları sigortasından bağlanan gelirin tümü, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından bağlanan aylığın da yarısı verilir. Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanmadan önce iş kazalarıyla meslek hastalıkları sigortasından bağlanan ve sermayeye çevrilen gelirler ile yaşlılık sigortasından yapılacak toptan ödemelerde bu fikra hükmü uygulanmaz.”
Görüldügü gibi Kanunda gelir ve aylıklara birlikte hak kazanılması durumunda bu gelir ve aylıklarin yüksek olanin tamamı, eksik olanında yarısının ödenmesi hükme bağlanmıştır. aylıklarin esit olması halindeyse iş kazası veya meslek hastaligi sigortasından bağlanan aylığın tümü, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasından bağlanan aylığında yarısının verilir. ,
Okuyucumuzun sorusuna dönecek olursak, eşinizin iş kazası neticesinde vefat ettigini ileri sürerek bulundugunuz ilin sigorta Müdürlüğüne müracaat ediniz. yapılacak sorusturmada ölüm olayi iş kazasına bağlanırsa ölüm geliri almaya hak kazanacaksınız. Iki aylıktan yüksek olanın tamamı, az olanın yarısı seklinde aylıklarınız bağlanır.
......
Serif Akcan
Türkiye
29.10.2006
