Rahmet ve bereket ayının yarısıni geçtik ve son haftaya girdik. Uhrevi atmosferin iyice yogunlastigi son hafta varlikli Müslümanlarin daha da cömertleserek yardım musluklarini açtıgi veya açma firsati buldugu bir zaman dilimi.
Allah herkesin hayır ve hasenatini kabul buyursun. Bu hafta İşverenlerce personele dağıtılan yardım paketlerinin ve saglanan bu tür aynî menfaatlerin Gelir Vergisi, Damga Vergisi, Katma değer Vergisi ve SSK Kanunu açısından İşverene getirdiği vergi ve prim yüklerinin neler olduguna temas edecegim. Burada oruç tutanlarin vergilendirilmesi gibi çeliskili bir durum ortaya çıkıyor. Çünkü bu erzak yardımları işyerinde ve eklentilerinde tüketilmek üzere isçilere verildiğinde aşağıdaki vergilerin hiçbiri söz konusu olmuyor. Bu da sosyal dayanışmayı artıran yardımların vergilendirilmesi gibi istenmeyen bir durumun dogmasina yol açiyor.
İşverenlerce yapılan erzak gibi aynî yardımlar Gelir Vergisi ve Damga Vergisi'ne tabi. Gelir Vergisi Kanunu'nun 61. maddesine göre personele gıda yardımı adı altında verilen erzaklar aynî ücret oluyor. Gelir Vergisi kanununun 94. maddesine göre de gıda yardımı seklinde yapılan aynî ücret ödemeleri nakit ödenen ücretlerde oldugu gibi Gelir Vergisi kesintisine tabi. İşverenler tarafından çalışanlarina dağıtılan erzaklarin kendisinden kesinti yapılamayacagi için verilen erzaklar için ödenen meblağin tamamı personele verilen net ücret olarak değerlendiriliyor. Gelir Vergisi kesintisi yapılması gereken brüt tutarın hesaplanmasında, çalışanlara dağıtılan erzak yardımınin KDV dahil perakende satış bedeli net ücret olarak dikkate alinarak brütlestirme KDV dahil tutar üzerinden yapıliyor. Brütlestirmede dikkate alınması gereken bir husus da, aynî yardımların diğer ücret unsurlari ile toplanarak birlikte dikkate alınması. ayrıca brüt tutar üzerinden binde 6 oranında Damga Vergisi kesintisi yapılması da gerekiyor.
diğer yandan dağıtılan erzaklar KDV'ye de tabi. 3065 sayılı Katma değer Vergisi Kanunu'nun 3/1-a maddesinde, vergiye tabi mallarin her ne suretle olursa olsun vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla isletmeden çekilmesi, vergiye tabi mallarin isletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi halinde teslim sayılacağı belirtilmiş. Ancak; 9 seri No'lu KDV Genel tebliği ile Katma değer Vergisi uygulamalarinda personele saglanan menfaatlerden sadece personele işyerinde veya müştemilatında yemek verilmesi, personele yatacak yer veya konut tahsisi, personelin toplu olarak işyerine gidip gelmesini sağlamak amaciyla yapılan taşıma hizmetleri ve demirbaş olarak verilen giyim eşyası gibi durumların KDV'ye tabi olmadığı belirtilmiş. Görüldügü üzere, personele erzak yardımı teslimleri söz konusu tebliğ kapsamina girmediginden, bu teslim ve hizmetlere kanunun 3/1-a maddesine göre Katma değer Vergisi hesaplanması gerekiyor.
Yukarıda yaptığımız açıklamalari bir örnekle somutlastiralim. işadamı Ramazan Bey işyerinde çalışmakta olan 100 kişilik personeline Ramazan münasebetiyle birim fiyatı KDV dâhil 85 YTL değerinde bir erzak paketi dagitmis olsun. Bu durumda Ramazan Bey'in erzak alimi için KDV dâhil ödemis oldugu 8 bin 500 YTL'yi net ücret ödemesi olarak dikkate almasi ve 10 bin 71,1 YTL olarak hesaplayacagi brüt ücret üzerinden bin 510,7 YTL Gelir Vergisi ve 60,4 YTL Damga Vergisi hesaplayip muhtasar beyanname ile beyan etmesi gerekiyor. ayrıca alış dolayısıyla indirmiş oldugu KDV'yi de erzaklarin dagitildigi aya ait KDV beyannamesi ile hesaplanan KDV olarak beyan etmesi gerekiyor. Böylece 8 bin 5 yüz YTL yardım dolayısıyla bin 5 yüz YTL, yani yaklasik yaptığınız yardımın yüzde 18'i nispetinde vergi ödüyorsunuz. Bu oran yardım arttıkça da artabilir.
Çalışanlara dağıtılan erzaklardan SSK kesintisi yok. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 77'nci maddesinde, aynî yardımların prime esas kazançların hesabında dikkate alınmayacağı hükme bağlandigi için personele verilen gıda yardımları üzerinden SSK kesintisi yapılmayacak. Paralel sosyal duyarliligin diğer mali yüklerde de olması gerekiyor. Bize göre bu çarpik tablonun gündemde olan yeni Gelir Vergisi yasa tasarısı ile düzeltilmesi gerekiyor. Bu konuda yapılacak pozitif (müspet) bir düzenlemenin yardım yapan İşverenlerin yardım yapma sevklerini artıracağı da açık
AHMET YAVUZ
Zaman
16.10.2006
