Genel uyarılar
1 Kredi faizlerinin yıl sonuna kadar islemis ancak henüz ödenmemis kısımları inceleme elemanlarinca elestiri konusu yapilmaktadir. Dava konusu yapılmasıni tavsiye ediyoruz.
2 Finansman gider kisitlamasinda geçmis senelerde netlestirme yapanlar cezali, gecikme faizli tarhiyatlara muhatap olmaktadir. Gecikme faizi ve ceza konusunda dava yoluna basvurulmasini tavsiye ediyoruz.
3 Vergi cennetleri (tax havenlarla)iliskiler tüm dünyada büyüteç altindadir. Bu nedenle bu bölgelerden yapilan mal ve hizmet alimlari iyi ve ayrintili bir şekilde belgelenmelidir.
4 Biyikli fonlar diye tabir edilen Türk sermayeli fakat yabanci ülkede kurulu fonlarin Türkiye'deki faaliyetlerinin SPK Mevzuati ve Kambiyo Mevzuatina uygunlugu problemler yaratabilecektir.
5 Iliskili şirketten krediyi banka araciligi ile alma (Back to Back Loan) diye tabir edilen iliskiler ileride muvazaa iddiasi ile karşılasabilecek mahiyettedir.
6 Futures, options vb. enstrümanlarla vergi ertelemesi potansiyel riskler tasiyan alanlardır.
7 Araci kurum ve bankalarin menkul kiymet alim satimi nedeniyle elde ettikleri kazançlari beyanlari konusunda sorumluluklari problem yaratabilecek bir alandir.
8 Kasa hesabinizda yüklü miktarlarda tutarlar görülmesi, ödeme ve tahsilatlar yapılması her zaman incelemelerde ilk dikkati çeken husus olmustur.
9 şirket evliliklerinde, hisse satın alirken dikkat edilecek en önemli husus satın alınan şirketin mevcut ve potansiyel vergi vb. risklerinden emin olmanizdir. Bu konuda profesyonel bir şirket raporu olmadan hareket etmeyin.
10 Sadece fatura aliyor olmak ne yazık ki yetmemektedir. Iliskinin son derece net belgelenebilmesi (banka havalesi veya çekle ödeme, tasima irsaliyesi vb) önem tasimaktadir. Aksi takdirde daha önce ödediginiz KDV veya stopajlari tekrar ödemek zorunda kalabilirsiniz. Yapilan tarhiyatlarin dava konusu yapılmasıni tavsiye ediyoruz.
11 Gelen ihbarnameleri, ödeme emirlerini, haciz bildirilerini mutlaka önemseyin, aksi takdirde itiraz sürelerinin kaçirilmasi nedeniyle kötü bir sürprizle karşılasabilirsiniz.
12 Sevk irsaliyelerinde usul hatalari nedeniyle (sevk tarihi, fiili sevk tarihi, sevk saatinin yazılmamasi, eksik nüsha, araçta bulundurmama vb.) is yerinizin kapatilabilmesi riski vardır. Bu nedenle cezalar küçük olsa bile dava açılmasını tavsiye ediyoruz.
13 Örtülü kazanç dagitimi konusu özellikle iliskili şirketlerde sürekli elestirilebilecek bir konu özelligindedir. Iliskili şirketlerden mal ve hizmet alimlarinda uygulanacak fiyatlar konusu iyi dökümante edilmezse ileride güçlüklerle karşılasilabilecek bir alandir.
14 Iliskili şirketlerden alınan borçlarin faiz ve kur farklari örtülü sermaye açisindan ilk irdelenen hususlardandir.
Son günlerde bırakınız kredi faizi kur farklarini, mal mukabili ithalatdan dogan kur farkinin dahi elestirildigine sahit olmaktayiz. Bu konunun özellikle kur farklari yönüyle dava konusu yapilabilecegi düsünüyoruz.
KDV ile igili tespitler
15 şüpheli alacaklarda KDV kisminin ayristirilmasi, KDV'ye isabet eden şüpheli alacak için karşılık ayrilamayacagi ileri sürülmektedir. Katilmadigimiz bu görüse karşı dava açılmasını tavsiye ediyoruz.
16 SS KDV yükümlülügünün yerine getirilmemis olmasi ilave tarhiyat konusudur. Ancak, ilgili dönemde 1 no'lu KDV beyannamesinde ödemeniz varsa bu tutarin ceza ve gecikme faiz hesabinda dikkate alınmasi gerekmektedir. Aksi uygulamalari dava konusu yapmanizi öneririz.
17 SS stopaj yükümlülügünün yerine getirilmememis, zamaninda yerine getirilmemis veya eksik yerine getirilmis olmasi.
18 Çalınan mallarin KDV'si indirilemez.
19 Yurt dışına düzenlenen hizmet faturalarinda KDV yükümlülügü mevcut olabilecegi göz ardı edilmemelidir. Hizmet ihraci istisnasi sartlarinin varligindan emin olunmalıdır.
20 Mali Idare yurt dışına yapilacak hizmet ödemeleriyle ilgili kur farklarinin da sorumlu sifatiyla KDV'ye tabi olduğu görüsündedir.
21 KDV iade alacagi nedeniyle mahsup dilekçesi verilmiş olmasi yetmez. Sonrasinda problem yasanmak istenmiyorsa dilekçe ekindeki belgelerin tamam olduğundan, teminat gerektiriyor olmasi halınde teminatin verildiginden, ilgili tüm vergi dairelerine zamaninda dilekçe ve bildirimlerin verildiginden emin olun ve sonrasinda da takip edin. Çünkü zaman zaman vergi dairesindeki departmanlar arasi kopukluklar nedeniyle ödeme emirleri gelebilmektedir. Bu ödeme emirlerine 7 gün içinde itiraz edilmesi gerekmektedir.
22 Sorumlu sifatiyla ödenen KDV, tahakkukun yapildigi dönemde 1 no'lu beyannamede indirilecek KDV olarak dikkate alınir.
23 Yurt dışından banka dışındaki kurumlardan alınan kredilerin faizleri sorumlu sifatiyla KDV'ye tabidir.
24 Ortagin borcuna isletilen faiz KDV'ye tabidir.
25 KKEG'lerin KDV'si de indirilemez.
26 Ücret mahiyetindeki ayni yardımların KDV'si indirilemez.
27 Yurt dışına yapilan ödemelerde KDV'nin matrahi brüt tutardır.
28 KDV oraninda hata yapilabilmesi mümkündür.
29 Yurt iç satışlarda satış bedelinin yabanci para cinsinden belirlendigi durumlarda kur farklarina KDV uygulanmasi unutulmamalıdır.
30 Irsaliye tarihinden itibaren 10 günlük süre içinde fatura düzenlenmelidir.
Kurumlar Vergisi ile ilgili tespitler
31 Zaman zaman tesvik belgesi kapsaminda yapilmis yatırım kalemlerinin gerekli izinler alınmadan, belge geregince kapatilmadan satışinin yapildigi müsahade edilmektedir.
32 Yabanci hisse senetlerinin Türk Mevzuati açisindan hisse senedi mahiyetinde olmadığı, tahvil karakteri tasidigi dolayisiyla dönem sonunda VUK 279. madde kapsaminda degerleme yapilip vergi matrahinin belirlenmesi gerektigi iddia edilmektedir. Konunun yargiya götürülmesini tavsiye ediyoruz.
33 Grup içinde gayrimenkul veya istirak satışi suretiyle istisna (KVK Geç. 28/a)'dan yararlanilmasi elestirilmektedir. Ancak Danıştay'ca verilmiş olumlu kararlar mevcuttur.
34 Gayrifaal şirketin gayrimenkul satışi suretiyle istisna (KVK Geç 28/a)'dan yararlanmasi elestirilmektedir.
35 Holdingler tarafindan saglanan hizmetlerin faturalanmasinda hizmetin ne olduğu, tutari faturada ayrintili olarak belirtilmelidir. Bir dagitim anahtari kullaniliyorsa, seneden seneye esaslari degismemeli, bedeller verilen hizmetle mütenasip olmalıdır. Bu konuda ayrintili, yazıli bir çalışma yapılmasıni tavsiye ediyoruz.
36 Yabanci sermayeli şirketlere yurt dışındaki merkezden gelen faturalari için de Türkiye'deki holdingler için geçerli esaslar geçerlidir. Ancak idare özellikle masraf dagilimi yaklasimini kabul etmeme egilimindedir. Bu konuda ayrintili, yazıli bir çalışma yapılmasıni tavsiye ediyoruz.
37 Mevduat faizleri brüt tutari ile hesaba alınmalıdır.
38 Vergi kesintileri geçici vergi veya kurumlar vergisi beyannamesinde pesin ödenen vergi olarak dikkate alınmalıdır.
39 Serbest meslek faaliyeti olarak dar mükelleflere yapilan ödemelerde stopaj ve sorumlu sifatiyla KDV yükümlülügü olabilecegi göz ardı edilmemelidir.
40 Mal ithalati nedeniyle ödenen vade farklari %11 oraninda KV stopajina (fon dahil) ve sorumlu sifatiyla KDV'ye tabidir.
41 Abonelik vb. yıllık bedellerin dönemsellik ilkesine göre giderlestirilmesine dikkat edilmelidir.
42 Ithal edilen mallarda alima iliskin tüm giderlerin maliyet bedeline eklenmesine dikkat edilmelidir.
43 yıllara sari insaatin ne zaman bittigi oldukça önemlidir. Geçici kabulün yapildigi dönemde karin beyani zorunluluktur.
44 yanlışliklari kendi kendine de düzeltmek de yanlışliktir. Mutlaka vergi dairesine düzeltme beyanlari vermek gerekmektedir. Aksi takdirde cezali islemlere muhatap olabilirsiniz.
45 Serbest bölgeye satış, serbest bölgeden alış tamamen de serbest değildir. Sanildigi gibi vergi idaresinin eli kolu da bagli değildir. Özellikle örtülü kazanç dagitimi müessesesini isleterek, Türkiye'deki muhatap şirketin, vergi idaresince incelenmesi mümkündür. Ayrica, Serbest Bölgeler Kanunu geregi bu bölgelerin sadece vergi amaçli operasyonlar için kullanilabilmesi mümkün değildir.
46 Telif kazançlari istisnasinin zaman zaman bir telif eser olmadığı hallerde de, alınan danismanlik, egitim vb. hizmetler için uygulanmaya çalışildigi müsahade edilmektedir. Ayrica aslinda ücretli olanlarin (isverenin emir ve talimatlari doğrultusunda çalışanlarin) bu imkandan yararlanmasi mümkün değildir.
47 Geçmis yıllarin tüm belgelerinin iyi korundugundan emin olunuz. Bazen ibraz edilemeyen bir mahsup dilekçesi önemli sorunlara yol açabilmektedir.
48 Faturayi muhatabiniza kestiginizden emin olun. Aksi takdirde fatura düzenlemis olsaniz bile kaçakçiliga istirak, yardım vb. suçlamalara muhatap olabilirsiniz.
49 Kredi kartli satışlariniz için mümkün mertebe fis değil fatura tanzim edin, faturayi da mutlaka kart hamilinin adina düzenleyin. Veya bir şekilde belgelerle kart slipleri arasinda birebir iliski kurulabilmesi imkani veren bir sistem kurun. Bu iliskinin zor kuruluyor olmasinin sorun yaratacagindan emin olabilirsiniz.
50 Benzin faturalarina dikkat edin. Zaman zaman isletmelerin belgeleyemedikleri harcamalarina karşılık benzin faturasi alma egiliminde olduklari gazete haberlerine konu olacak şekilde yaygin bir egilim halındedir. Ancak, araçlarin yaptiklari km., isinizin gerekleri vb. objektif kriterlerden hareketle kolayca bu tür belgelerin doğru olmadığınin tespiti mümkündür.
51 Irtibat bürolari Türkiye'de ticari faaliyetde bulunmamak üzere faaliyet izni almis, kurumlar vergisi mükellefi olmayan, çalışanlari gelir vergisi ödemeyen organizasyonlardır. Bu birimlerin, bir şekilde gelir getirici faaliyetlerin bir unsuru olduklari durumlarda hem kurumlar hem de gelir vergisi açisindan büyük risklerle karşı karşıya kalacakları asikardır.
52 KKEG yazmak yeterli değildir. şirketler her türlü harcamalarini fatura ile belgelemek zorundadir. Ayrica KKEG'ler örtülü kazanç dagitimi mahiyetinde ise pesin kar dagitimi sayılarak yıl sonunda stopaja tabi tutulurlar.
53 Alici faturanin yurt dışına kesilmesini istiyor, fakat malın Türkiye'de teslimini istiyorsa satici açisindan da Türkiye'de gelirin beyani problemi olabilecektir.
54 Kargo ile gelen esyalarin gümrüge tabi olup olmadığı, deklerasyonlarinin ve gümrükleme islemlerinin tam yapilip yapilmadigindan emin olun. Aksi takdirde kendinizi agir ceza heyeti önünde toplu kaçakçiliktan yargilanirken bulabilirsiniz.
Ücretler ile ilgili tespitler
55 Yabanci çalışanlarin Türk vatandaslar gibi tüm gelirlerinin beyani gerekmektedir.
56 Disarida ödenip Türkiye'deki şirkete yansitilan ücretlerin Türkiye'de ödeyen şirket nezdinde stopaja tabi tutulmus olmasi gerekmektedir.
57 şirketten ayrilana ucuz araba vb. seyler verilmesi ücretdir.
58 şirketten ayrilanlar üzerindeki is avanslarinin kapatilmadan bekletilmesi halınde çalışana saglanmis bir menfaat teshisi yapilabilecektir.
59 Çalışanlara avans verilmesi ve verilen avansin uzun süre çalışan üzerinde bırakılması halınde bu ödemenin ücret olarak degerlendirilebilmesi riski gözardı edilmemektedir.
60 Personele ücret dışında saglanan her türlü fayda vergiye tabidir.
61 Personele tahsis edilen isletme mülkiyetindeki lojmanlarin sadece 100m2'yi asmayan kismi gelir vergisinden muaftir.
62 Personel özel sigorta giderlerinin sadece personelin sosyal sigorta payını asmayan kismi vergi matrahindan indirilebilmektedir.
63 Çalışanlariniza verilen borçlara faiz hesaplanması gerekebilecektir.
64 Demirbas olanlar dışında giyim yardımları ücret mahiyetindedir.
65 Yöneticilerin özel araçlari ile ise gidip gelmeleri için verilen benzin bedelleri ücret mahiyetindedir.
66 Sadece serbest bölgede fiilen çalışma karşıligi alınan ücretler gelir vergisinden muaftir. Bu bölgeye giris çikislar kontrol altina alınmis olduğundan, gerek çalışma mekaninin fiziki elverissizligi, gerekse isin tabiati icabi fiilen serbest bölgede yapilmamis çalışmalarin gelir vergisine tabi olduğu iddiasi ileri sürülebilecektir.
67 Yabanci isverenden ücret alan Türk personelin yıllık gelir vergisi beyaninda bulunması gerekebilecektir.
68 Yabanci çalışanlar Türkiye'de ikamet ediyor olmalari halınde tam mükellef sayılabileceklerdir.
69 Türkiye'de çalışan yabanci kisilerin Türkiye'den ücret almasalar bile yıllık beyanda bulunmalari gerekebilecektir.
Maddi duran varliklar ile ilgili tespitler
70 Bilgisayar programlarinin gayrimaddi hak olarak aktiflestirilmesi gerekmektedir. Programin maliyetine giren girmeyen unsurlarin degerendiriminde titiz olunmalıdır. Kapsamli bazi programlarin şirkete uyarlanmasinin danismanlik değil de lisans bedelinin bir unsuru olduğu iddia edilebilecektir.
Is Kanunu ile ilgili tespitler
71 Özürlü ve eski hükümlü olanlarin istihdam zorunlugu unutulmamalıdır.
72 Terör eylemleri nedeniyle sehit veya malul olanlarin yakinlarinin istihdam zorunlugu unutulmamalıdır.
73 Doktor bulundurma zorunlugu unutulmamalıdır.
74 Spor tesisleri yaptirilmasi zorunlulugu unutulmamalıdır.
75 Lisans kontrati ve lisans ücretinin geçerliligi için Yabanci Sermaye Genel Müdürlügü'nce tescili bir zorunluluktur.
Ticari defterlerin açilis ve kapanis tasdiklerinin önemi
76 Açilis tasdikinin (sicil tasdiknamesi) yaptirilmamis olmasinin müeyyidesi defterlerinizin lehinize delil olamamasidir.
77 Kapanis tasdikinin yaptirilmamis olmasinin müeyyidesi lehinize delil olamamasidir.
Damga vergisinde yapilan hatalar
78 Ayri ayri mektuplarla icap ve kabulün yapılması DV'yi engellemez.
79 Banka talimatlari, protokoller ve yapilacak tadiller damga vergisine tabidir.
Maddi duran varliklar ile ilgili tespitler
80 Gayrimenkulü genisletmek veya iktisadi kiymetini devamli olarak artirmak maksadiyla yapilan giderler, gayrimenkulün maliyet bedeline eklenir.
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler ile ilgili tespitler
81 Geçmis yıllara ait giderler KKEG olarak kaydedilmelidir.
82 Örtülü sermaye kapsamindaki yabanci ortaklardan alınan döviz kredilerinin degerlemesinden dogan kur farklarinin gider niteligi tartismalıdır.
83 Nedeni bulunamayan stok sayim noksanliklari KKEG; stok sayim fazlaliklari Diger Olagandışı Gelir ve Karlar olarak dikkate alınmalıdır.
Sigorta ile ilgili tespitler
84 Yurt dışına yapilan trete faiz ödemeleri üzerinden sorumlu sifatiyla stopaj yükümlülügü unutulmamalıdır.
yatırım indirimi ile ilgili tespitler
85 yatırım indiriminin muhasebe kayıtlarında takibi zorunluluktur.
Gümrük vergileri konusunda hatirlatmalar
86 Ithal edilen malda emsale uygun olmayan iskonto problem yaratacak, gümrük idaresi KDV ve gümrük vergisi matrahinin iskonto öncesi tutar olduğu iddiasinda bulunabilecektir. Tavsiyemiz konunun yerindeliginin irdelenmesi ve dava konusu yapılmasıdır.
87 Ithal edilen malla ilgili sonradan (lisans, royalty vb. adlarla) gelen ilave faturalar problem yaratacaktir. Gümrük Kanunu geregi bu tutarlarin gümrük vergisi ve gümrükte ödenen KDV matrahina dahil olmasi gerektigi ileri sürülebilecektir.
şüpheli alacaklarla ilgili hatalar
88 şüpheli alacakların teminatli kısımları için karşılık ayrilamaz.
89 karşılık yoluyla gider yazılan şüpheli alacaklarda takip ciddiye alınmalıdır, aksi takdirde muvazaa iddia edilebilecektir.
90 şüpheli alacak için karşılık dava ya da icra takibine geçildigi yılda ayrılabilir. Ancak aksi Danıştay kararları da mevcuttur.
91 şüpheli alacak karşılıkları mutlaka bilançoda izlenebilmelidir.
92 Alacaga teminat olarak şahsi kefalet verilmesi durumunda, alacagin teminatli olduğu dolayisiyla, şahsi kefalet için takibe geçilse bile şüpheli alacak karşıligi ayrıldığı ileri sürülmektedir. Katilmadigimiz bu yaklaşıma karşı dava açılmasını tavsiye ediyoruz.
Diger tespitler
93 Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin doğrudan gider yazılmamasina dikkat edilmelidir.
94 Isletmeye ait binek otoyu kasko bedelinin altinda bir bedelle satmasi problem yaratabilecektir.
95 Yenileme fonu sartlari olmadığı halde bu imkandan yararlanilmamalıdır.
96 Arizi serbest meslek ödemelerinde stopaj orani %11 değil %22 (fon dahil)'dir.
97 Vazgeçilen alacaklar bir hesapta üç yıl bekletilir.
98 Kredi faizi ve/veya kur farkini aktiflestirme döneminin sonuna kadar yatırım maliyetine vermeden doğrudan gider yazılmasi mümkün değildir.
99 Dövizli alacakların yıl sonunda degerlenmesi zorunluluktur.
100 Malın maliyetine girmesi gerekirken doğrudan gider yazılan harcamalara dikkat edilmelidir
